We spreken met Antoon van Ballegooij van Brabant Water over wat opleiden betekent binnen de drinkwatersector en waarom werken binnen deze sector iets is om trots op te zijn.
Antoon is Senior Technische Specialist Opleidingen bij Brabant Water en een markante persoonlijkheid binnen de Nederlandse drinkwatersector. Met een carrière van 38 jaar binnen de sector en een even zo lange bijdrage als kaderlid aan de vakbond FNV, neemt Antoon ons mee in zijn inzichten over opleiden, arbeidsmarktuitdagingen en de toekomst van de sector.
Hoe ben je in deze sector terechtgekomen en wat is voor jou altijd de rode draad geweest in je werk?
"Toevallig eigenlijk. Ik kwam in de sector terecht en merkte al snel dat er een enorme behoefte was aan goed opgeleide mensen. Opleiden werd mijn passie. Het was een tijd waarin alles nog geleerd en ontwikkeld moest worden. Super interessant en relevant! Op latere leeftijd ben ik ook zelf les gaan geven bij ROC Tilburg en heb ik als zij-instromer de lerarenopleiding afgerond. Dit heb ik naast mijn werk als een soort van hobby gezien.”
“Opleiden zit gewoon in mijn bloed."
Wat vond jij een van de grootste uitdagingen in de drinkwatersector op het gebied van opleiden?
"Een van de grootste uitdagingen was de gebrekkige samenwerking te aanzien van opleiden binnen de watersector tot ongeveer 2008/2009. Door versnippering kwam de kwaliteit en de continuïteit van de opleidingen onder druk te staan. Iedereen had zijn eigen ROC’s en er was niet echt een noodzaak om samen te werken, o.a. vanwege een minder krappe arbeidsmarkt. Maar na de crisis veranderde dit. Bedrijven moesten zich meer richten op passende opleidingen en onder toezicht van de minister van OWC kwam er meer structuur."
“Samenwerken en continu in beweging blijven heeft ons professioneler gemaakt."
"Er kwam een samengevoegde opleiding gas, water en warmte. Dat was een hele uitdaging, want ons specialisme is natuurlijk water, dus daar wil je alles wel voor op orde hebben. We hebben er flink aan moeten sleutelen. In die tijd werd ook stichting BLEI opgericht, waarbij ook onze werkgeversvereniging WWb een belangrijke rol kreeg.
Uiteindelijk zijn de opleidingen gas, water en warmte toch weer ontvlochten, waarbij ook combinaties mogelijk zijn. Tja, de constante in de ontwikkelingen is dat je moet blijven meebewegen. Er was nu namelijk meer snelheid nodig door een groeiend tekort aan mensen. In plaats van een opleiding van 2 á 3 jaar met aspecten van zowel gas, water en warmte, moesten we mensen sneller in kunnen zetten. Dus, weer de focus op water en wat daarbij belangrijk is: veiligheid en hygiëne.
Een belangrijke mijlpaal was de ontwikkeling van de opleiding Monteur Water in 2012. Dit was een groot succes en het liet zien hoe belangrijk het is dat we als drinkwaterbedrijven verenigd zijn en samenwerken. Een andere grote uitdaging was het ontwikkelen van een apart kwalificatiedossier voor de MBO 4 opleiding Technicus Water, wat ook zorgde voor een goede doorstroming van MBO naar HBO. Mijn zorg is wel dat de continuïteit van deze opleiding gewaarborgd blijft. Er moeten voldoende studenten gebruik maken van deze opleiding. Daarvoor moet je verbreden en je bijvoorbeeld ook richten op de aannemerij die voor onze sector werkt."
Welke belangrijke uitdagingen zie jij nog voor de toekomst van de drinkwatersector?
"Opleidingen worden steeds meer gemoduleerd en technologieën zoals automatisering en AI gaan een grotere rol spelen. We experimenteren met het gebruik van camera’s om skills aan te tonen, waardoor mensen makkelijker aan de slag kunnen zonder een volledige beroepsopleiding. Dit biedt ook kansen voor arbeidsmigranten. Flexibiliteit is essentieel, en we moeten blijven samenwerken om dit mogelijk te maken. Onder andere de concurrentie met de netwerkbedrijven maakt opleiden cruciaal. Investeren in opleiden door de watersector blijft een must."
Hoe denk je dat de cao en arbeidsvoorwaarden hier een rol in spelen?
"We hebben in de drinkwatersector goede arbeidsvoorwaarden, en mensen die hier werken hebben eigenlijk niets te klagen. Uiteraard is er altijd ruimte voor ontwikkeling, maar over het algemeen zijn de arbeidsvoorwaarden uitstekend. We moeten ons blijven richten op zij-instromers en duurzame inzetbaarheid. De sector moet aantrekkelijk blijven met goede arbeidsvoorwaarden. Een mooie sector zoals de onze, met een uniek product, verdient het om naar een hoger plan getild te worden. Daar ben ik trots op! Werk verdwijnt en verschijnt, dus we moeten wendbaar blijven. Dat moeten we steunen met de juiste opleidingen. Het bijzondere daarbij is dat we mensen eigenlijk opleiden voor banen die nu nog niet bestaan.”
Antoon, wat zou je willen meegeven aan werkgevers en werknemers in de drinkwatersector?
"Blijf investeren in opleidingen en wees voorbereid op veranderingen in de arbeidsmarkt en technologische ontwikkelingen. We moeten continu streven naar verbetering en blijvende samenwerking binnen de sector. Zorg dat de cao op orde is, richt je op diversiteit en houd de lonen aantrekkelijk. Het opleiden van mensen voor de toekomst is essentieel, niet alleen voor hun eigen groei maar ook voor de continuïteit en kwaliteit van onze sector. Blijf trots op ons unieke product en werk samen om de sector naar een hoger niveau te tillen."