Het is bekend dat mensen met Asperger moeite hebben met veranderingen. Dit was ook het geval in een recente zaak, aldus het Hof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2023:1721).
Een werknemer met Asperger werd op staande voet ontslagen. Het Hof oordeelde dat de werkgever meer begrip had moeten tonen voor de persoonlijke omstandigheden van de werknemer. Beter begeleiden in plaats van steeds verder onder druk zetten. Het ontslag op staande voet hield daarom geen stand.
Hoe kwam het zover?
De werknemer had bij de werkgever gewerkt van 2001 tot 2018, met een kort uitstapje van een jaar. In 2019 kwam hij weer in dienst. Hij had gedurende bijna twintig jaar goed gefunctioneerd. De werknemer had de diagnose Asperger, en de werkgever was hiervan op de hoogte.
In februari 2020 raakte hij arbeidsongeschikt door een ongeluk. Tijdens zijn re-integratieperiode voerde de werkgever veranderingen door in de manier waarop de afdeling werkte. Deze veranderingen waren voor de werknemer extra moeilijk te begrijpen. Hij kon bepaalde werkafspraken niet nakomen, wat leidde tot een verbetertraject in mei 2021.
Dit verbetertraject kon niet afgemaakt worden. De werknemer raakt namelijk even later opnieuw arbeidsongeschikt door een val van de trap. De bedrijfsarts adviseerde een geleidelijke terugkeer naar werk, met routinematige taken zonder druk. De werknemer had moeite met het uitvoeren van deze taken en begreep zijn fouten niet. Hij gaf aan problemen te hebben met veranderingen en werd vrijgesteld van werk. Hij verscheen niet op een uitnodiging voor een gesprek en werd schriftelijk opnieuw uitgenodigd. Toen hij ook hier niet verscheen, ontsloeg de werkgever hem op staande voet, terwijl de werknemer op dat moment nog steeds voor 90% arbeidsongeschikt was.
Hoe oordeelt het hof?
De werkgever had rekening moeten houden met het ziektebeeld van Asperger:
- De werkgever had de werknemer, gelet op zijn psychische aandoening, extra moeten helpen.
- Het verbetertraject is door de val van de werknemer nooit afgemaakt.
- De werkgever voerde de druk tijdens de ziekteperiode van de werknemer op.
- Er was geen sprake van redelijke instructies.
- Het is algemeen bekend dat mensen met Asperger meer moeite hebben met veranderingen en ook dat zij conflictmijdend zijn en vluchtgedrag vertonen wanneer het omgaan met veranderingen lastig wordt.
Gezien de persoonlijke omstandigheden en de duur van het dienstverband is er al met al geen sprake van een dringende reden. Dit oordeel bevestigde de eerdere beslissing van de kantonrechter.
Wel voorwaardelijke ontbinding van de arbeidsovereenkomst?
Nee, daar maakt het hof korte metten mee. Er is geen sprake van toekenbare tekortkoming van de werknemer. Het verbetertraject is daarnaast nooit afgerond. Ook was er geen sprake van verwijtbaar gedrag. De grond voor verstoorde arbeidsverhouding gold niet, aangezien de werknemer bereid was een lichtere functie uit te voeren en een goede band had met de werkgever.
Het Hof zag geen reden waarom de werkgever, een grote organisatie, niet meer met de werknemer zou kunnen samenwerken. Bovendien bood de i-grond (combinatie van twee of meer niet voldragen ontslaggronden) geen oplossing omdat de aangevoerde gronden niet voldoende waren en deze grond niet bedoeld is als reparatie voor andere redenen.
Conclusie: heb oog voor persoonlijke omstandigheden!
Deze zaak benadrukt: heb als werkgever oog voor persoonlijke omstandigheden van werknemers. In dit geval speelt de psychische aandoening van de werknemer, Asperger, een grote rol bij de beoordeling of het ontslag op staande voet terecht was en of de voorwaardelijke ontbinding moet worden toegewezen.
Gabriëlle Verberne