29 januari 2025

Kabinet aan de slag met nieuw arbeidsongeschiktheidsstelsel

Rien Buikema
logo ministerie SZW - 765px

Het kabinet maakt werk van het verbeteren en vereenvoudigen van het arbeidsongeschiktheidsstelsel.

De urgentie hiervoor is groot, maar de minister komt nog niet met concrete plannen. Eerst wil hij de politieke en maatschappelijke discussie voeren. Dat schrijft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een vorig jaar al aangekondigde brief aan de Tweede Kamer.

Leidraad voor de discussie zijn de varianten zoals vorig jaar uitgewerkt in een advies van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS).

De minister geeft daarbij de volgende richting aan:

Op de korte termijn wil het kabinet maatregelen nemen om het stelsel te verbeteren en te vereenvoudigen. Het kabinet kijkt daarvoor naar ideeën uit variant 1 van het OCTAS-advies (Het huidige stelsel beter).

Voor de lange termijn worden een aantal ideeën uit de twee andere varianten verder verkend en uitgewerkt. Werk staat voorop waarbij eerst gekeken wordt naar de mogelijkheden van re-integratie, en één gelijke basisregeling voor alle werknemers en zelfstandigen.

De minister sluit zich aan bij het oordeel van de Algemene Rekenkamer dat de huidige wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) onuitvoerbaar is geworden. Onlangs bleek er ook sprake te zijn van ernstige fouten bij het toekennen van deze uitkering. Ook pakt het huidige stelsel te vaak oneerlijk uit. Zo komen mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn vaak niet meer aan het werk en zorgen terugvorderingen voor veel onzekerheid over het inkomen. De doelstelling dat het stelsel ervoor zou zorgen dat veel mensen volledig of gedeeltelijk blijven werken wordt niet gehaald.

Minister van Hijum denkt er bijvoorbeeld aan om de WIA sterk te vereenvoudigen door het aantal regelingen binnen de wet te verkleinen en meer te kijken naar wat mensen feitelijk nog kunnen verdienen. Daarnaast blijft het kabinet inzetten op een regeling voor zelfstandigen en wordt gekeken naar oplossingen voor de doelgroep die in het huidige stelsel geen recht heeft op een WIA-uitkering vanwege een laag arbeidsongeschiktheidspercentage (de zogenaamde 35-minners), maar ook niet meer aan het werk komt. De brief bevat een uitwerking van de diverse maatregelen en een nadere inschatting van de kosten per maatregel.